Op zondagmiddag 20 november 2016 kwamen ruim 100 mensen bijeen in de Paaskerk om te luisteren naar de eerste Preek van de Leek van dit seizoen, uitgesproken door Peter Borgdorff, directeur Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het was een mooie middag, een persoonlijk verhaal, met diverse liturgische onderdelen en muziek. De preek mogen we hier delen.

 

Preek van de leek

Beste mensen,

Hier sta ik dan. Gewend om voor groepen te staan. Verhalen te vertellen. Hoe anders is het om hier te staan.

Eindelijk treed ik in de voetsporen van mijn vader, dominee hier ter plaatse in wat toen nog heette de Vrijgemaakte kerk buiten het verband. Later de Nederlands Gereformeerde kerk. Kort voor zijn overlijden in 1971 werd hij benoemd tot consulent van de Gereformeerde kerk, toen nog de Kruiskerk. Door zijn ziekte en overlijden heeft hij nimmer de praktijk van die rol ervaren. Nu mag ik hier staan. Niet als dominee. Maar als leek met een preek.

Het leven kan raar lopen. Ik ben opgeleid als bakker. Mijn eerste ervaringen deed ik op als 11-jarige bij bakkerij Vroegop onder de rieten dakjes in de Laanstraat. En na een leven in de wereld van werkgevers en werknemersorganisaties nu directeur van Pensioenfonds Zorg en Welzijn, het tweede pensioenfonds in Nederland met 2,5 miljoen deelnemers en 185 miljard euro belegd vermogen.

Dan de vraag om de Preek van de leek te verzorgen. Met de uitdrukkelijk opdracht: maak er een persoonlijk verhaal van. Een bijzonder verzoek. Een lastig verzoek. En eigenlijk op het goede moment. Want de rode draad in mijn leven is geleidelijk wel duidelijk geworden. Over die rode draad wil ik vertellen. Mijn leven is niet alleen maar een succes verhaal. Het leven is niet alleen een gang over geplaveide paden. Er zijn hobbels, kuilen, onverwachte bochten.

We maken fouten, ik ook. Zowel in het persoonlijke leven als in het publieke leven zijn er gebeurtenissen die een mens tekenen. Die raken. Soms met plezier. Soms met verdriet. Maar ze maken je wel tot wat je bent. Tot wat ik ben.

We hoorden de tekst van de Steen van Bram Vermeulen. Steeds meer ben ik mij gaan realiseren dat wij mensen geen monumenten moeten willen achter laten. Natuurlijk, er zijn grootheden die letterlijke en vooral figuurlijke monumenten bouwen en achterlaten. Denk aan Martin Luther King, Nelson Mandela, Charlie Chaplin en anderen. Maar de meeste mensen zullen die monumenten niet bouwen.

En toch…. Ieder mens kan een steen verleggen in een rivier op aarde. En daarmee stroomt het water een beetje anders.

Zo zie ik ook mijn leven. Ik bouw geen stuwdam in het water. Ik laat geen grootse bouwwerken achter. Na ons leven zullen geliefden ons herinneren en onze kinderen en kleinkinderen ook nog wel. Maar na enkele generaties zijn we vergeten. Zijn we alleen nog maar de vermelding op een grafsteen, op een urnenmuur en misschien in nog wat vergeelde documenten.

Maar was het dan niet van belang dat we er waren? Hadden we dan niets gedaan? Wel degelijk. We zijn er met elk onze eigen opdracht. We kunnen allemaal een steen, of misschien wel enkele stenen, verleggen in de spreekwoordelijke rivier op aarde. Waardoor het water toch een beetje anders ging en gaat stromen.

En dan roept zich de vraag op: Wat is jouw steen? Wat is mijn steen?

Al weer heel wat jaren geleden sprak ik met dominee Homans over de ontferming van Jezus, waarover wij lazen in Mattheus. Letterlijk staat er in de grondtekst: Jezus was zo geraakt dat zijn ingewanden door elkaar werden gerammeld.

Dat raakt me. Want het gaat in het leven om mensen. Mensen mogen, nee moeten, tot hun recht kunnen komen. Als mensen tot hun recht komen, kun je spreken van een volmaakt leven. Een voldaan leven. Niet zelfgenoegzaam, maar voldaan. Het volle is gedaan. Je hebt eruit gehaald wat er in zit.

Zo stond ik in het leven en zo wil ik in het leven staan: bewogen met mensen. Ik vergelijk mij niet met het grote voorbeeld dat Jezus gaf. Maar is dat nodig om bewogen te zijn? Om zorg te hebben voor mensen? Ik doe het op mijn eigen manier. Door mensen te stimuleren op te staan en aan de slag te gaan. Soms in een enkel gesprek. Soms als leidinggevende. Dan weer als bestuurslid. Als vrijwilliger. Als collega. Maar vooral als mens. Ervaringen delend. Kruiwagen te zijn voor wie dat nodig heeft.

En als ik terug kijk op mijn leven ging het steeds om mensen. Eerst de bakkers en de bakkersgezinnen, de jonge mensen die bakker wilden worden, werknemers die samen sterk willen staan in de onderhandelingen en tenslotte mensen die samenwerken in een pensioenfonds.

Daarbij heb ik fouten gemaakt. Ook mensen figuurlijk laten struikelen. Mensen teleurgesteld. Ik hoop ervan geleerd te hebben.

Mensen zijn zo belangrijk. Mensen moeten tot hun recht komen. Elk mens, maar dan ook elk mens, doet ertoe. Iedereen is de moeite waard. Ieder met haar of zijn eigen talenten. En dat kan. Maar …….

Tot je recht komen is niet je recht opeisen als zou een ander alles voor jou kunnen of moeten doen. Je hebt ook je eigen verantwoordelijkheid. Ooit was ik bij de opening van een bakkerij, die was overgenomen door een zeer orthodoxe broeder. Ik kende hem goed. Bij de opening hield hij een toespraak. En dat werd – zoals te verwachten was – een Preek van een Leek. Hij meldde alles uit de handen van de HEERE (met drie e’s en hoofdletters) te hebben ontvangen. Niets nieuws onder de zon. Maar toen kwam hij met de uitspraak dat ook wat je krijgt, jou stelt voor verantwoordelijkheid. De vogels op het veld zijn met pracht bekleed, zo staat geschreven zei hij. Maar ook de vogel moet vliegen om zijn eten te krijgen.

Zo wil ik kijken naar het tot je recht komen. Je moet zelf aan de slag.

Een vriend van mij is op zijn 36-ste door een verkeersongeluk verlamd vanaf zijn schouders. Maar hij ging door. Nam het bedrijf van zijn vader over. Hij berustte niet in zijn lot.

Een dame van 94 jaar is beperkt in haar mogelijkheden. Zij heeft veel zorg nodig. En gezien de omstandigheden en haar leeftijd zou zij erop mogen rekenen dat mensen naar haar omzien. En toch, zij neemt het initiatief voor een leesclubje, bezoekt de andere bewoners in haar huis.

Het leven lijkt niet iedereen goed gezind. Afkomst, opleiding, loopbaan, relaties, gezondheid. In een leven kan veel gebeuren dat je neer drukt. Tegenslagen zijn soms heel moeilijk te overwinnen. En toch…. Je hebt zelf de keuze. Om te blijven zitten. Of aan de slag te gaan. In het groot of in het klein. Dan komen mensen tot hun recht. Dan leven ze!

In mijn leven is mijn steen dat ik er een bijdrage aan wil leveren dat mensen tot hun recht komen. Door voor inkomen te zorgen als ze niet meer werken. Maar ook door mensen te stimuleren op te staan. In actie te komen. Omdat ieder mens er toe doet.

Dan is het leven goed.

Dat het zo mag zijn.